Công dụng và cách dùng rượu dâm dương hoắc
Gọi là dâm dương hoắc vì ngày xưa, các mục tử thường lấy lá của loại cây này cho dê ăn để làm tăng khả năng giao phối của chúng. Rượu dâm dương hoắc (còn gọi là rượu Tiên linh tỳ) có màu xanh trong khá đẹp, hương vị thơm ngon và đặc biệt là rất hữu ích cho cánh mày râu.
Dâm dương hoắc là một trong những vị thuốc bổ dương của dược học cổ truyền. Thực chất đó là lá phơi hay sấy khô của nhiều loại cây thuộc chi Epimedium như dâm dương hoắc lá to, dâm dương hoắc lá mác, dâm dương hoắc lá hình tim, dâm dương hoắc có lông mềm...
Theo dược học cổ truyền, dâm dương hoắc vị cay ngọt, tính ấm; có công dụng ôn thận, tráng dương (làm ấm tạng thận và khỏe dương khí), cường cân tráng cốt (làm mạnh gân xương) và khứ phong trừ thấp. Nó thường được dùng để chữa các chứng bệnh như liệt dương, di tinh, tinh lạnh, muộn con, lưng đau gối mỏi, gân cốt co rút, bán thân bất toại, tay chân yếu lạnh, phong thấp...
Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, dâm dương hoắc có tác dụng tương tự như nội tiết tố sinh dục, làm tăng trọng lượng của thùy trước tuyến yên, tinh hoàn, buồng trứng và tử cung trên động vật thực nghiệm, kích thích quá trình bài tiết tinh dịch, nâng cao năng lực hoạt động của tinh hoàn, qua đó gián tiếp làm hưng phấn và tăng cường khả năng tình dục. Mặt khác, dâm dương hoắc còn có khả năng ức chế một số vi khuẩn như tụ cầu trắng, tụ cầu vàng, phế cầu khuẩn, thậm chí cả trực khuẩn lao. Ngoài ra, vị thuốc này cũng có tác dụng giảm ho, trừ đờm, chống co thắt phế quản, làm hạ huyết áp và bảo hộ tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu ôxy (nhờ làm tăng lưu lượng động mạch vành)
Cách chế rượu dâm dương hoắc
Trước hết, phải tiến hành bào chế dâm dương hoắc. Theo cổ nhân, có thể dùng dưới dạng sống hoặc sao, nhưng tốt nhất là nên dùng dạng sao. Có 5 cách sao:
- Sao với mỡ dê: Một lạng dâm dương hoắc thường phải cần 20 g mỡ dê. Đem mỡ dê rán lấy mỡ nước, bỏ tóp rồi cho dâm dương hoắc đã thái vụn vào sao nhỏ lửa cho đến khi thấm hết mỡ là được.
- Sao với muối: Thường dùng nước muối 2% với lượng vừa đủ, sao dâm dương hoắc cho đến khi khô hết nước, dược liệu chuyển màu hơi đen là được.
- Sao với rượu: Mỗi lạng dâm dương hoắc cần dùng 20-25 ml rượu, phun đều rồi sao nhỏ lửa cho đến khi dược liệu khô là được.
- Sao với bơ: Mỗi lạng dâm dương hoắc cần dùng 25 g bơ, đem bơ đun nóng chảy rồi cho dược liệu vào sao cho đến khi khô là được.
- Sao thường: Cho dâm dương hoắc vào chảo, sao lửa nhỏ cho đến khi chuyển màu hơi đen là được.
Tiếp theo, đem ngâm thuốc với rượu; thông thường cứ 500 g dâm dương hoắc thì cần 5 lít rượu gạo loại một. Chọn loại bình gốm miệng hẹp, lòng rộng để ngâm. Sau 3 ngày (mùa xuân, hè) hoặc 5 ngày (mùa thu, đông) là có thể dùng được. Mỗi ngày uống hai lần, mỗi lần 15-20 ml.
Để nâng cao hiệu quả của rượu dâm dương hoắc, người ta thường phối hợp nó với một số vị thuốc như:
- Phối hợp với tiên mao, ba kích và nhục thung dung: Nhằm nâng cao khả năng bổ thận tráng dương, tăng cường năng lực tình dục, phòng chống liệt dương và di mộng tinh.
- Phối hợp với tử thạch anh: Làm ấm tử cung, phòng chống tích cực các chứng bệnh ở phụ nữ như thống kinh, bế kinh, băng huyết, rong kinh, khó thụ thai do thận dương hư suy.
- Phối hợp với uy linh tiên: Tăng cường khả năng khu phong trừ thấp, phòng chống hữu hiệu bệnh lý viêm khớp do hư lạnh.
- Phối hợp với cao lương khương (củ riềng) hoặc sinh khương (gừng tươi): Nâng cao khả năng trừ hàn, phòng chống tích cực bệnh lý viêm loét dạ dày, tá tràng và đại tràng do hư lạnh.
Lưu ý:
- Không nên uống quá liều chỉ định.
- Những người thể chất âm hư hoặc đang mắc các bệnh lý thuộc thể âm hư không nên dùng. Bệnh cảnh âm hư được biểu hiện bằng các triệu chứng như: người gầy, hay có cảm giác sốt nhẹ về chiều, lòng bàn tay và bàn chân nóng, môi khô họng khát, thích uống nước mát, trong ngực bồn chồn không yên, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ khô...
ThS Hoàng Khánh Toàn, Sức Khoẻ & Đời Sống